Jitiya Vrat: ଜିତିଆ ବା ଜୀବିତପୁତ୍ରିକା ବ୍ରତ ମା’ମାନେ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କ ଦୀର୍ଘ ଜୀବନ, ସଫଳ ଏବଂ ସୁସ୍ଥ ଜୀବନ ପାଇଁ ପ୍ରାର୍ଥନା କରିବା ପାଇଁ ପାଳନ କରନ୍ତି । ଜିତିଆକୁ ଏକ କଷ୍ଟଦାୟକ ବ୍ରତ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ, କାରଣ ଏଥିରେ ନିର୍ଜାଲା ବ୍ରତ ପାଳନ କରନ୍ତି । ଜିତିଆ ପର୍ବ ଏକ ତିନି ଦିନିଆ ହିନ୍ଦୁ ପର୍ବ ଯାହାକି ଆଶ୍ୱିନ ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷର ସପ୍ତମୀରୁ ନବମୀ ଯାଏଁ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ବିହାର, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଓ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶରେ ମୈଥିଳୀ, ମଗଧି ଏବଂ ଭୋଜପୁରୀ ଭାଷାର ବ୍ୟବହାର ଲୋକମାନେ ପାଳନ କରନ୍ତି ।
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ
କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ, ଜିମୁତବାହାନ ଗନ୍ଧର୍ବମାନଙ୍କର ରାଜା ଥିଲେ । ଏକଦା ସେ ତାଙ୍କର ଭାଇମାନଙ୍କୁ ରାଜ୍ୟ ଭାର ସମର୍ପି ଦେଇ ନିଜ ପିତାଙ୍କର ସେବା କରିବାକୁ ଜଙ୍ଗଲକୁ ଚାଲି ଯାଇଥିଲେ । ଜଙ୍ଗଲରେ ସେ ଜଣେ ବୃଦ୍ଧାଙ୍କୁ କାନ୍ଦୁଥିବାର ଦେଖିଲେ । ସେ ବୃଦ୍ଧାଜଣକ ନାଗବଂଶୀ (ନାଗମାନଙ୍କର ପରିବାରରୁ) ଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ଏକ ଶପଥ ପୂରଣ କରିବାକୁ ତାଙ୍କ ପୁଅକୁ ଗରୁଡ଼ଙ୍କୁ ଖାଇବାକୁ ଦେବାକୁ ହେବ ।
ଏହା ଶୁଣି ଜିମୁତବାହାନ ତାଙ୍କ ପୁଅକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେବାକୁ କଥା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ନିଜକୁ ଗରୁଡ଼ଙ୍କୁ ସଂପର୍ପିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତିି ନେଇଥିଲେ । ପରଦିନ ସେ ଏକ ପଥରର ଶଯ୍ୟା ଉପରେ ପଡ଼ି ରହି ଗରୁଡ଼ ନିକଟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପି ଦେଇଥିଲେ । ଗରୁଡ଼ ଆସି ଜିମୁତବାହାନଙ୍କୁ ନିଜ ପଞ୍ଝାରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ଆକ୍ରମଣ ସତ୍ତ୍ୱେ ଜିମୁତବାହାନ ଶାନ୍ତ ରହିଥିଲେ, ତେଣୁ ଗରୁଡ଼ ଆକ୍ରମଣ କରିବା ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ତାଙ୍କର ପରିଚୟ ମାଗିଥିଲେ ।
ଏହାପରେ ଜିମୁତବାହାନ ସବୁକଥା ଗରୁଡ଼ଙ୍କ ଆଗରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିବାକୁ ସେ ପ୍ରୀତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ସେବେଠାରୁ ସେ ନାଗବଂଶୀଙ୍କର କୌଣସି ପ୍ରାଣୀଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବେ ବୋଲି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ । ଏହି କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁସାରେ ମାଆମାନେ ନିଜ ପିଲାମାନଙ୍କର କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ଏହି ବ୍ରତ ପାଳନ କରନ୍ତି ।
