ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି : ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ମୌର୍ଯ୍ୟ ରାଜବଂଶର ରାଜନୈତିକ ଗୁରୁ ଥିଲେ । ଚାଣକ୍ୟ ମୁଖ୍ୟତଃ ଜଣେ ଦାର୍ଶନିକ ଗୁରୁ, ରାଜନୈତିକ ବିଶେଷଜ୍ଞ, ମହାନ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞ ତଥା ନୈତିକ କୂଟନୀତିଜ୍ଞ ଭାବରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଜୀବନ, ବ୍ୟବସାୟ, ସାମାଜିକ ଜୀବନ, ନୈତିକ ଆଚରଣ, ଅର୍ଥନୀତି ଇତ୍ୟାଦି ସମ୍ବନ୍ଧରେ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୀତିରେ ଅନେକ କଥା କହିଛନ୍ତି, ଯାହା ପରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତିର ଜୀବନ ସୁଖଦ ଏବଂ ସଫଳ ହୁଏ ।
ଆସନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ନାମ ବିଷ୍ଣୁଗୁପ୍ତ ଏବଂ ତାଙ୍କ ପିତାଙ୍କ ନାମ ଚାନକ । ପିତାଙ୍କ ନାମ ଥିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଚାଣକ୍ୟ କୁହାଯାଉଥିଲା । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ମହାମନ୍ତ୍ରୀ, ଗୁରୁ ତଥା ଚନ୍ଦ୍ରଗୁପ୍ତ ମାର୍ଚ୍ଚର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ । ତାଙ୍କ ନୀତି ଉପରେ ଆଧାର କରି ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ନୀତି ଆଜି ବି ସଠିକ୍ ଅଟେ । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଚାଣକ୍ୟ ଅର୍ଥ ସମ୍ବନ୍ଧରେ ତାଙ୍କ ନୀତିରେ କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ।
ଚାଣକ୍ୟ ଧନ ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଧନ ଏକ ଉପଯୋଗୀ ଜିନିଷ । ତେଣୁ ଏହାକୁ ସମୟ ସମୟରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବା ଉଚିତ୍ । ସନ୍ତୁଳିତ ପରିମାଣରେ ଧନ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବା ଅର୍ଥକୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥାଏ । ପାଣି ସହିତ ଧନ ତୁଳନା କରି ଚାନକିଆ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଯେପରି ଏକ ପାତ୍ରରେ ରଖାଯାଇଥିବା ଜଳ ବ୍ୟବହାର ନହେଲେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ । ସେହିଭଳି, ଯଦି ଧନ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ ନାହିଁ, ତେବେ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଏ । ଆବଶ୍ୟକତାଠାରୁ ଅଧିକ ଟଙ୍କା ଜମା କରିବା ଲାଭଦାୟକ ନୁହେଁ । ଯଦି ଆପଣଙ୍କର ଅଧିକ ଅର୍ଥ ଅଛି, ତେବେ ଏହାକୁ ଦାନ କାର୍ଯ୍ୟରେ ବିନିଯୋଗ କରନ୍ତୁ ।
ତୁମର ରୋଜଗାର କାହାକୁ କୁହ ନାହିଁ: ତୁମେ କେବେବି ତୁମର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୋଜଗାର କାହାକୁ କୁହ ନାହିଁ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଯଦି ଭବିଷ୍ୟତରେ କୌଣସି କାରବାର ହେତୁ ଆପଣ କ୍ଷତି ଭୋଗୁଛନ୍ତି, ତେବେ ତାହା କାହାକୁ କୁହନ୍ତୁ ନାହିଁ । କେହି କେହି ତୁମ ନିକଟତର ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକୁ ସର୍ବଦା ଗୁପ୍ତ ରଖ । ଏହି ଜିନିଷଗୁଡିକ ଅଂଶୀଦାର କରିବା କେବଳ ଆର୍ଥିକ କ୍ଷତି ଘଟାଏ ନାହିଁ ବରଂ ପ୍ରତିଷ୍ଠାକୁ ମଧ୍ୟ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଏ ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ଦୁଃଖରେ ଘେରି ରହିଥାଏ ।
ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ସୀମିତ ରଖନ୍ତୁ: ଟଙ୍କା ସମ୍ବନ୍ଧରେ କୌଣସି ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ, ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚରେ ସଠିକ୍ ସନ୍ତୁଳନ ବଜାୟ ରଖିବାକୁ, ଅତି ଚିନ୍ତିତ ଭାବରେ ଏବଂ କେବଳ ଆବଶ୍ୟକତା ପାଇଁ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରନ୍ତୁ । ସୁରକ୍ଷା, ଦାନ ଏବଂ ବିନିଯୋଗ ପାଇଁ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ନିଜ ଜୀବନକୁ ସଠିକ୍ ଭାବରେ ଜୀବନଯାପନ କରନ୍ତି ।
କେଉଁ ପ୍ରକାର ଟଙ୍କା ଭଲ: କିଛି ଲୋକ ଧନକୁ କେବଳ ଧନ ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ଚାଣକ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ କେବଳ ଧନ ଭଲ ଅଟେ ଯାହା କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ଦ୍ୱାରା ଅର୍ଜନ ହୋଇଥାଏ । ଯଦି ଅନୈତିକ କାର୍ଯ୍ୟ କରି ବହୁ ଅର୍ଥ ଉପାର୍ଜନ ହୁଏ ତେବେ ଏହା ସ୍ଥାୟୀ ନୁହେଁ । ଏହିପରି ଧନ ପରେ କିଛି ରୂପରେ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ଉପାୟରେ ଦେବାକୁ ପଡିବ ।
ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ: ଏଠାରେ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ସୂଚନା କେବଳ ଅନୁମାନ ଏବଂ ସୂଚନା ଉପରେ ଆଧାରିତ ।
