ଚାଣକ୍ୟ ନୀତି: ସନାତନ ଧର୍ମରେ ମୋକ୍ଷର ଏକ ନିୟମ ବା ବର୍ଣ୍ଣନା ଅଛି । ମୋକ୍ଷାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ଜନ୍ମ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁ ଚକ୍ରରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା । ପବିତ୍ର ଗ୍ରନ୍ଥ ‘ଗୀତା’ରେ ଜଗତର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତ୍ତା ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ତାଙ୍କର ପ୍ରିୟ ଶିଷ୍ୟ ଅର୍ଜୁନଙ୍କୁ କୁହନ୍ତି – ହେ ପାର୍ଥ! ମୁଁ ସେହି ସନ୍ଧାନକାରୀଙ୍କୁ ଭଲ ପାଏ, ଯେଉଁମାନେ ସଠିକ୍ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ସତ୍ୟକୁ ଅନୁସରଣ କରନ୍ତି, ସେମାନେ ପିତାମାତାଙ୍କର ସେବା କରନ୍ତି, ଭଗବାନଙ୍କୁ ଉପାସନା କରନ୍ତି ଏବଂ ଜ୍ଞାନ ଆହରଣ କରନ୍ତି । ଏହିପରି ଭକ୍ତମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରାପ୍ତ କରନ୍ତି । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟ ନୀତି ଶାସ୍ତ୍ରୀରେ ଧର୍ମ ଏବଂ କରିସ୍ମା ବିଷୟରେ ବିସ୍ତୃତ ଭାବରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି । ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଧର୍ମର ପଥ ଅନୁସରଣ କରୁଥିବା ବ୍ୟକ୍ତି ସ୍ୱର୍ଗ ସହିତ ସମାନ ପୃଥିବୀରେ ସୁଖ ପ୍ରାପ୍ତ କରନ୍ତି । ଏହିପରି ଲୋକମାନଙ୍କଠାରେ ଅନେକ ବିଶେଷ ଗୁଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଆସନ୍ତୁ ଏହା ବିଷୟରେ ସବୁକିଛି ଜାଣିବା-
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ତାଙ୍କ ନୀତିଶାସ୍ତ୍ରର ଦ୍ୱାଦଶ ଅଧ୍ୟାୟର ୧୩ ତମ ପଦରେ କହିଛନ୍ତି – ଯେଉଁ ବ୍ୟକ୍ତି ଅନ୍ୟ ଜଣେ ମହିଳାଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ମାତା ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତି, ଅନ୍ୟର ସମ୍ପତ୍ତିକୁ ପଥର ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତି ଏବଂ ପୃଥିବୀରେ ଉପସ୍ଥିତ ସମସ୍ତ ଜୀବଙ୍କୁ ନିଜ ଆତ୍ମା ଭାବରେ ଦେଖନ୍ତି, ଏହିପରି ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ପୃଥିବୀରେ ସ୍ୱର୍ଗ ସୁଖ ପାଏ । ନାରାୟଣଙ୍କ କୃପାରୁ ଏହିପରି ଲୋକମାନେ ପୃଥିବୀର ଶ୍ରେଷ୍ଠ ଏବଂ ବୁଦ୍ଧିମାନ ହୁଅନ୍ତି । ପରବର୍ତ୍ତୀ ପଦରେ ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟ ଭଦ୍ରଲୋକଙ୍କ ବିଷୟରେ କହିଛନ୍ତି ।
ଆଚାର୍ଯ୍ୟ ଚାଣକ୍ୟଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଯେଉଁମାନେ ମଧୁର କଥା କୁହନ୍ତି, ଭଲ କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ଦାନ ଦିଅନ୍ତି, ସେମାନେ ଗୁରୁଙ୍କ ପ୍ରତି ସମ୍ମାନ ଏବଂ ନମ୍ରତା କରନ୍ତି, ହୃଦୟରେ ଗମ୍ଭୀର, ସେମାନଙ୍କ ଆଚରଣରେ ଶୁଦ୍ଧତା ଏବଂ ସର୍ବୋପରି ପିତା ଭଗବାନଙ୍କ ପ୍ରତି ଭକ୍ତି ଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନେ ଭଦ୍ରଲୋକ ଅଟନ୍ତି । । ଏହିପରି ଲୋକମାନେ ଭଗବାନ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରିୟ ଅଟନ୍ତି ।
ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ – ‘ଏହି ଆର୍ଟିକିଲରେ ଥିବା କୌଣସି ସୂଚନା / ସାମଗ୍ରୀ / ଗଣନର ସଠିକତା କିମ୍ବା ନିର୍ଭରଯୋଗ୍ୟତା ନିଶ୍ଚିତ ନୁହେଁ । ଏହାକୁ କେବଳ ସୂଚନା ପ୍ରଦାନ କରିବା, ଏହାର ଉପଭୋକ୍ତାମାନେ ଏହାକୁ କେବଳ ସୂଚନା ଭାବରେ ଗ୍ରହଣ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
