Mahakumbha 2025: ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମହାକୁମ୍ଭ-୨୦୨୫ ୧୩ ଜାନୁଆରୀ ସୋମବାର ଠାରୁ ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଆଜି ମହାକୁମ୍ଭର ପ୍ରଥମ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ଅର୍ଥାତ୍ ଅମୃତ ସ୍ନାନ। ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼ ମାସ ଧରି ଚାଲିବାକୁ ଥିବା ଏହି ମହାକୁମ୍ଭ ପାଇଁ ଦେଶ ଏବଂ ବିଶ୍ୱରୁ ପ୍ରାୟ ୩୫ ରୁ ୪୦ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ପ୍ରୟାଗରାଜକୁ ଆସିବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଏହି ଭକ୍ତମାନେ ଗଙ୍ଗା, ଯମୁନା ଏବଂ ସରସ୍ୱତୀଙ୍କ ପବିତ୍ର ସଙ୍ଗମ ସ୍ଥଳରେ ବୁଡ ପକାଇବେ। ଏହା ସହିତ, ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତ ସଙ୍ଗମ କୂଳରେ ମହାକୁମ୍ଭର ପ୍ରାଚୀନ କଳ୍ପବାସ ପରମ୍ପରା ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବେ। ମହାକୁମ୍ଭ ୨୦୨୫ର ପ୍ରଥମ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ସୋମବାର, ୧୩ ଜାନୁଆରୀରେ ହେଉଛି। ଏହା ପୌଷ ପୂର୍ଣ୍ଣିମାରେ ଘଟୁଛି। ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ତିଥି ଜାନୁଆରୀ ୧୩ ତାରିଖ ଅର୍ଥାତ୍ ସକାଳ ୫ଟା ୩ ମିନିଟରେ ଆରମ୍ଭ ହେବ। ଜାନୁଆରୀ ୧୪ ତାରିଖ ସକାଳ ୩ଟା ୫୬ମିନିଟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହା ଜାରି ରହିବ। ଏହି ଶୁଭ ସମୟରେ ପ୍ରଥମ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ଦିନ ଆପଣ ପବିତ୍ର ସଙ୍ଗମରେ ବୁଡ଼ ପକାଇପାରିବେ।
ମହାକୁମ୍ଭ କିପରି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା?
ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ ସମୟରେ ଅମୃତକୁ ନେଇ ହୋଇଥିବା ବିବାଦ ଯୋଗୁଁ ମହାକୁମ୍ଭ ଆୟୋଜନ କରାଯାଏ। ଏହି ବର୍ଷର ମହାକୁମ୍ଭକୁ ସବୁଠାରୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଛି କାରଣ ଏହି ଦିନ ସୂର୍ଯ୍ୟ, ଚନ୍ଦ୍ର ଏବଂ ବୃହସ୍ପତି ଗ୍ରହ ଏକ ଶୁଭ ସ୍ଥିତି ଗଠନ କରୁଛନ୍ତି ଯାହା ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ (ସମୁଦ୍ର ମନ୍ଥନ) ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ଗଠିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦିନ ରବି ଯୋଗ ଗଠନ ହେଉଛି। ରବି ଯୋଗରେ ସ୍ନାନ କରିବା ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରିବା ଦ୍ୱାରା କେବେ ଶେଷ ନ ହେଉଥିବା ପୁଣ୍ୟ ମିଳିଥାଏ।
କେବେ କେବେ ରହିଛି ଏହି ସ୍ନାନର ବ୍ରହ୍ମ ମୁହୁର୍ତ୍ତ
୧. ୧୪ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୫- ଦ୍ୱିତୀୟ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଦିନ ହେବ।
୨. ୨୯ ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୫- ତୃତୀୟ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ମୌନି ଅମାବାସ୍ୟା ଦିନ ହେବ।
୩. ୩ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୫- ବସନ୍ତ ପଞ୍ଚମୀ ଦିନ ଚତୁର୍ଥ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।
୪. ୧୨ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୫- ପଞ୍ଚମ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ମାଘ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ।
୬. ୨୬ ଫେବୃଆରୀ ୨୦୨୫- ଶେଷ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ମହାଶିବରାତ୍ରି ଦିନ ହେବ।
ଶାହି ସ୍ନାନ ନିୟମ
ମହାକୁମ୍ଭରେ ରାଜକୀୟ ସ୍ନାନ ପାଇଁ କିଛି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ନିୟମ ପାଳନ କରାଯାଏ।
୧. ମହାକୁମ୍ଭରେ ସ୍ନାନ କରିବାରେ ନାଗା ସାଧୁମାନେ ପ୍ରଥମେ। ନାଗା ସାଧୁମାନଙ୍କର ସ୍ନାନ ପାଇଁ ପସନ୍ଦ ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିଆସୁଛି। ଏହା ପଛରେ ଏକ ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି।
୨. ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ପାରିବାରିକ ଜୀବନଯାପନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ମହାକୁମ୍ଭରେ ସ୍ନାନ କରିବାର ନିୟମ ଭିନ୍ନ।
୩. ଘରଲୋକମାନେ ନାଗା ସାଧୁଙ୍କ ପରେ କେବଳ ସଙ୍ଗମରେ ସ୍ନାନ କରିବା ଉଚିତ।
୪. ଗାଧୋଇବା ସମୟରେ ୫ଥର ବୁଡ଼ିବାକୁ ପଡିବ।
୫. କୁହାଯାଏ ଯେ ୫ଟି ବୁଡ଼ ପକାଇବା ପରେ ହିଁ ସ୍ନାନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ।
୬. ଗାଧୋଇବା ସମୟରେ ସାବୁନ କିମ୍ବା ସାମ୍ପୁ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତୁ ନାହିଁ, କାରଣ ଏହା ପବିତ୍ର ଜଳକୁ ଅପବିତ୍ର କରିଥାଏ।
୭ ସ୍ତରୀୟ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ପ୍ରୟାଗରାଜ
ମହାକୁମ୍ଭକୁ ପ୍ରାୟ ୪୦ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କ ଆଗମନ ହେବାନେଇ ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ଲୋକଙ୍କ ଆଗମନକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ରାଜ୍ୟ ପୋଲିସ ବିଭାଗ ୭ ସ୍ତରୀୟ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଆୟୋଜନ କରାଯାଇଛି। ସହରକୁ ପ୍ରବେଶ କରୁଥିବା ସବୁ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ଉପରେ ନଜର ରଖିବା ଲାଗି ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଚେକ ପଏଣ୍ଟ ହୋଇଛି। ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ପ୍ରାୟ ୨୭ ଶହ ଏଆଇ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ କ୍ୟାମେରା ଲାଗିଛି। ସେହିପରି ଏନଡିଆରଏଫ ଓ ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ଆର୍ମଡ ପୁଲିସ ଫୋର୍ସ ୟୁନିଟ ଗୁଡିକ ସହିତ ୧୦ ହଜାର ପୋଲିସ କର୍ମୀ ସମାରୋହରେ ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ୱରେ ରହିଛନ୍ତି। ଏମାନଙ୍କ ସହିତ ଅର୍ଦ୍ଧସାମରିକ ବାହିନୀ, ବୋମା ନିଷ୍କ୍ରିୟକାରୀ ସ୍କ୍ୱାର୍ଡ ବି ଉପସ୍ଥିତ ରହିଛନ୍ତି। ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଆତଙ୍କୀ ହମଲାର ମୁକାବିଲା ଲାଗି ଏନଏସଜି, ୟୁପି ଏଟିଏସ ମୁତୟନ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏଆଇ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ଡ୍ରୋନ ଦ୍ୱାରା ସମୁଦାୟ ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ନଜର ରଖାଯାଉଛି।
ଗଙ୍ଗା ଓ ଯମୁନା ନଦୀ ତଟରେ ବିଶେଷ କରି ସଙ୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳରେ କୋଟି କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁଙ୍କର ସୁରକ୍ଷାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ୱାଟର ପୋଲିସ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରଥମ ଥର ଲାଗି ଅଣ୍ଡର ୱାଟର ଡ୍ରୋନ ବି ମୁତୟନ ହୋଇଛି। ଏହି ଡ୍ରୋନ ଗୁଡିକ ୧୦୦ ମିଟର ଗଭୀରତାରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ସହିତ ଇଣ୍ଟିଗ୍ରେଟେଡ କମାଣ୍ଡ ଓ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ସେଣ୍ଟରକୁ ତଥ୍ୟ ପଠାଇବେ। ପାଣି ତଳେ କୌଣସି ପ୍ରକାର ସନ୍ଦିଗ୍ଧ ଗତିବିଧି ଦେଖିଲେ ତୁରନ୍ତ ଜଣାଇବେ ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆବଶ୍ୟକୀୟ ପଦକ୍ଷେପ ଉଠାଇହେବ। ସେହିପରି ଅଗ୍ନିଶମ ନିରାପତ୍ତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଲାଗି ୧୩୧.୪୮ କୋଟି ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିବା ନେଇ ସୂଚନା ରହିଛି।
ଅଟକଳ ପ୍ରାୟ ୬୩୮୨ କୋଟି
ଆଜି ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହେଉଛି ମହାକୁମ୍ଭ। ମହାକୁମ୍ଭ ଧାର୍ମିକ ସହିତ ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟି କୋଣରୁ ବି ଗୁରୁତ୍ତ୍ୱ ପୂର୍ଣ୍ଣ। ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ପୂର୍ବରୁ ମହାକୁମ୍ଭ ଆୟୋଜନରେ ପ୍ରାୟ ୨୦ ହଜାର ୨୨୮ ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା। ତତ୍କାଳୀନ ସରକାରଙ୍କୁ ୪୯ ହଜାର ୮୪୦ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଟିକସ ମିଳିଥିଲା। ଅର୍ଥାତ ମହାକୁମ୍ଭ ମେଳାରୁ ପ୍ରାୟ ୨୯୬୧୨ କୋଟି ଟଙ୍କା ଲାଭ ହୋଇଥିଲା। ସେହିପରି ୨୦୧୯ରେ ଅର୍ଦ୍ଧକୁମ୍ଭ ମେଳାରେ ୩୭୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ ହୋଇଥିଲା। ମନି କଣ୍ଟ୍ରୋଲ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୨୫ ଅର୍ଥାତ ଚଳିତ ବର୍ଷ ମହାକୁମ୍ଭର ଆନୁମାନିକ ବଜେଟ ପ୍ରାୟ ୬୩୮୨ କୋଟି ଟଙ୍କା ରହିଛି। ସେଥି ମଧ୍ୟରୁ ୫୬୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଇଭେଣ୍ଟ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ଓ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବାବଦରେ ଆବଣ୍ଟିତ ହୋଇଛି। ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଆର୍ଥିକ ପରାମର୍ଶଦାତା କେଭି ରାଜୁଙ୍କ ଅନୁସାରେ ଚଳିତ ଥର ୪୦ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ପ୍ରୟାଗରାଜକୁ ଆସିବାର ଆକଳନ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ୨ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆର୍ଥିକ କାରବାର ହେବାର ଆଶା ରହିଛି। ସେହିପରି ମହାକୁମ୍ଭରେ ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁମାନଙ୍କୁ ଯେପରି କୌଣସି ଅସୁବିଧା ନ ହେବ ସେଥିଲାଗି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଚି। ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଶୃଙ୍ଖଳିତ କରିବା ଲାଗି ପ୍ରଶାସନ ଅନେକ ଗୁଡିଏ ଟିମ ଗଠନ କରିଛି। ଏହି ମେଳାରେ ସ୍ନାନ ଲାଗି ୧୭ କିଲୋମିଟର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଘାଟ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି। ପ୍ରମୁଖ ଘାଟ ଗୁଡିକୁ ମିଳିଛି ନୂଆ ରୂପ। ସବୁ ଘାଟକୁ ଚିହ୍ନିତ କରାଯାଇଛି। ହାଇସ୍ପିଡ଼ ବୋଟର ସୁବିଧା କରାଯାଇଛି। ତ୍ରିବେଣୀ ସଙ୍ଗମ ଯାଏ ପହଞ୍ଚିବାର ସମୟ ମଧ୍ୟ ହ୍ରାସ ପାଇବ। ପ୍ରାୟ ୨ କୋଟି ଶ୍ରଦ୍ଧାଳୁ ହାଇସ୍ପିଡ ବୋଟର ଲାଭ ଉଠାଇ ପାରନ୍ତି ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି।
