ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଦେଶରେ ‘ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ର-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି । ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇପାରିବ ସେନେଇ ଭାରତର ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ମଧ୍ୟ ନିଜର ଉଦ୍ୟମକୁ ଜୋରଦାର କରିଛନ୍ତି । ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଦ୍ୱାରା ଏହା ଉପରେ ଏକ ବ୍ଲୁ-ପ୍ରିଣ୍ଟ ମଧ୍ୟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଛି ।
ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଆକଳନ କରିଛନ୍ତି ଯେ, ଯଦି ଦେଶରେ ଲୋକସଭା ଏବଂ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଗୋଟିଏ ସମୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ତେବେ ପ୍ରତି ୧୫ ବର୍ଷରେ ନୂତନ ଇଲେକ୍ଟ୍ରୋନିକ୍ ଭୋଟିଂ ମେସିନ୍ (ଇଭିଏମ୍) କ୍ରୟ ପାଇଁ ୧୦,୦୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କା ଆବଶ୍ୟକ ହେବ ।
ବାସ୍ତବରେ ଦେଶର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ‘ଗୋଟିଏ ରାଷ୍ଟ୍ର-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ଉପରେ ଏକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । କମିଟିର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର (ସିଇସି) ଏବଂ ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ବିଚାରପତିଙ୍କ ସହିତ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବା ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଛି । ଏହି ସଭାଗୁଡ଼ିକ ଏକ ସମୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେଉଛି ଯେତେବେଳେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଜନସାଧାରଣଙ୍କଠାରୁ ପରାମର୍ଶ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଛି । କିଛି ସମୟ ପରେ ଏହି ସଭାଗୁଡ଼ିକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ।
ଇଭିଏମ୍ ମେସିନର ଲାଇଫ ମାତ୍ର ୧୫ ବର୍ଷ
ସୂଚନା ଅନୁଯାୟୀ, ଲୋକସଭା ଏବଂ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନକୁ ଏକାସାଙ୍ଗରେ କରିବା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ମଧ୍ୟ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଡ୍ରାଫ୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ବିଷୟରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାରଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ସୂଚନା ଦିଆଯାଇଛି । ଇଭିଏମ୍ଗୁଡିକର ଲାଇଫ ୧୫ବର୍ଷ ବୋଲି ସର୍ଭେ ପ୍ୟାନେଲ କେନ୍ଦ୍ରକୁ ସୂଚନା ଦେଇଛି । ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଯଦି ଦେଶରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୁଏ, ତେବେ ଲଗାତାର ୩ ନିର୍ବାଚନରେ ଗୋଟିଏ ସେଟ୍ ଇଭିଏମ୍ ମେସିନ୍ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ ।
ଆସନ୍ତା ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ପ୍ରାୟ ୧୧.୮୦ ଲକ୍ଷ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ର ସ୍ଥାପନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିବ ବୋଲି ଇସିଇ ଆକଳନ କରିଛି । ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମତଦାନ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଦୁଇଟି ସେଟ୍ ଇଭିଏମ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ ।
ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ କେତେ ବାଲାଟ୍ ୟୁନିଟ୍ ଆବଶ୍ୟକ ହେବ?
ଏକ ନ୍ୟୁଜ ଏଜେନ୍ସି ଅନୁଯାୟୀ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ, ଏକ ଇଭିଏମ୍ ମେସିନରେ ଅତି କମରେ ଗୋଟିଏ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ୟୁନିଟ୍, ଗୋଟିଏ ବାଲାଟ୍ ୟୁନିଟ୍ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଭିଭିପିଏଟ୍ ମେସିନ୍ ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି କାରଣରୁ, ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ଆୟୋଗ ୪୬,୭୫,୧୦୦ ବାଲାଟ୍ ୟୁନିଟ୍, ୩୩,୬୩,୩୦୦ କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ୟୁନିଟ୍ ଏବଂ ୩୬,୬୨,୬୦୦ ଭିଭିପିଏଟ୍ ମେସିନ୍ ଆବଶ୍ୟକ କରିବେ ।
ସର୍ଭେ ପ୍ୟାନେଲରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ, ଇଭିଏମର ଟେଣ୍ଟେଟିଭ୍ ମୂଲ୍ୟ ବାଲାଟ୍ ୟୁନିଟ୍ ପିଛା ,୯ ୭,୯୦୦, କଣ୍ଟ୍ରୋଲ୍ ୟୁନିଟ୍ ପିଛା, ୮ ୯,୮୦୦ ଏବଂ VVPAT ପାଇଁ ୧୬,୦୦୦ ହେବ ।
ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ସବୁ ଜିନିଷର ଆବଶ୍ୟକତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ
ଦେଶରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ ମଧ୍ୟରେ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଇଭିଏମ୍ ମେସିନ୍ ପାଇଁ ଷ୍ଟୋରେଜ୍ ସୁବିଧା, ଯାନ ଏବଂ ସୁରକ୍ଷା କର୍ମୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିବ । ଏସବୁର ବ୍ୟବହାରିକତା ଦର୍ଶାଇ କମିଶନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ପ୍ରଥମ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କେବଳ ୨୦୨୯ ରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ ।
ସମ୍ବିଧାନର ଧାରାକୁ ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ପଡିବ
ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନର ୫ ଟି ଆର୍ଟିକିଲରେ ସଂଶୋଧନ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି ବୋଲି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି । ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ଆୟୋଗ ଆଇନ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଛନ୍ତି । ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ କରିବାକୁ ହେଲେ ଏହି ପ୍ରବନ୍ଧଗୁଡ଼ିକରେ ସଂଶୋଧନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିଲା । ବିରୋଧୀ ଆଇନରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ଆବଶ୍ୟକତା ଉପରେ ସର୍ଭେ ପ୍ୟାନେଲ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରିଛି ।
